BİR AY DOĞMUŞ/ BİR AY DOĞAR!

*
SÜLEYMAN YAĞIZ
*
“BEY MAYIL” adlı bir türkümüz var. Şöyle:

Aman bir ay doğmuş ilk akşamdan yüceden
Şavkı vurmuş pencereden bacadan
Aman uykusuz mu kaldın Bey Mayıl'ım
Amman dünkü geceden
Uyan Bey Mayıl'ım uyan
Gadan ben alim, kölen ben olim

Aman Mayıl ne yatarsın korku dağında
Bülbüller ötüşür seher çağında
Aman gel bir sefa sürek Bey Mayıl'ım
Aman baban bağında
Uyan Bey Mayıl'ım uyan
Gadan ben alim, kölen ben olim
•
Bu türküyü ben 70 yıldır bilirim. 
Babam çok severdi, ara sıra mırıldanırdı. 
Ben de çok severim.
Aktif gazetecilik yıllarımda Gönül Dostları adıyla bir gece etkinliği düzenlerdik.
Gecemizin sanatçı konuğu genellikle Melda Duygulu hanımefendi olurdu.
Değerli sanatçımız Melda Hanım, hatırımı kırmaz, bu türküyü de söylerdi.
Yorumu harikaydı…
Türkü, Barak havasıdır; ağıttır.
•
Barak, Gaziantep'e bağlı Nizip ilçesinin bir köyüdür.
Ben de aynı ilin İslâhiye ilçesindenim.
Barak Türkmenleri'nin adını taşıyan Barak havaları bölgemizin en gözde türkülerindendir.
Barak havaları, genellikle yaşanmış olayların türküleştirilmesinden oluşur.
Öyküsü dillere destan Ezo Gelin de Barak'tır ve bu köyün kızıdır.
Onun adına söylenen türküler de doğal olarak Barak havasıdır.
•
Bir de girişi Bey Mayıl'a çok benzeyen Arguvan havası var. Şöyle:

Bir ay doğar ilk akşamdan geceden
Şavkı vurur pencereden bacadan
Dağlar kışımış yolcum üşümüş
Dağlar harâmî açma yaramı nasıl edem ben

Uykusuz mu kaldın dünkü geceden
Uyan uyan yâr sinene sar beni
Dağlar kışımış yolcum üşümüş
Dağlar harâmî açma yaramı nasıl edem ben

Yücedağ başından aşırdın beni
Tükenmez dertlere düşürdün beni
Dağlar kışımış yolcum üşümüş
Dağlar harâmî açma yaramı nasıl edem ben

Madem soysuz göynün yoğudu bende
Niye doğru yoldan şaşırdın beni
Dağlar kışımış yolcum üşümüş
Dağlar harâmî açma yaramı nasıl edem ben

Aşağıdan gelir eli boş değil
Söylerim söylerim göynüm hoş değil
Dağlar kışımış yolcum üşümüş
Dağlar harâmî açma yaramı nasıl edem ben

Bir güzeli bir çirkine vermişler
Baş yastığı gendisine eş değil
Dağlar kışımış yolcum üşümüş
Dağlar harâmî açma yaramı nasıl edem ben
•
Bana göre, Arguvan havası, Bey Mayıl’dan çok sonra oluşturulmuş olmalı.
Dedim ya, ben 70 yıldır bilirim.
Değerli sanatçı Cengiz Özkan ikisini de okuyor; iyi de yapıyor.
Daha önce bir notumda belirtmiştim; tekraren hatırlatmak istedim. 
Çünkü benim halk bilimci yanım da var. 
Dolayısıyla bu konularda çok hassasım.
Türkülerin ilk biçimlerine, anonim de olsa saygı gösterilmelidir.
Etkilenmeler olabilir, ama kopyacılık olmamalıdır.