Rock tadında yaptığı müzikleri ve özellikle Anadolu Rock tarzını milletimize sevdirerek yerleştiren usta yorumcu Cem Karaca’nın, hafızalardan, hatta gönüllerden silinmeyen ünlü şarkısı “Tamirci Çırağı”nın öyküsünü paylaşacağım sizlerle…
***
Şarkılarında daima toplumsal konuların hikayesini tasvir ederek çok güzel mesajlar halinde dinleyicilere başarıyla aktaran Karaca’nın “Tamirci Çırağı” ise bu akımın başlangıcı oldu.
Şarkının teması; bir çırağın, çalıştığı tamirhaneye bir gün tamir için otomobilini getiren zengin bir genç kıza gönlünü kaptırıp aşık olması!.. İşte, çırağın gönlüne o anda bir ateşin düşmesiyle hikaye başlar..
***
Şarkının nasıl ortaya çıktığı sorulduğunda Karaca şu sözlerle yanıtlamıştı:
“Doğrusunu isterseniz bana bu esintiyi Orhan Gencebay getirdi. Dikkat ederseniz Gencebay şarkılarında belli bir “gariban” teması işler. İşte bundan hareket ettim. Ama benim için sadece gariban değil, garibanın gariban kalış nedenleri de önemli olan… Garibanın aşktaki mutsuzluğuydu…”
1975 yılında Dervişan Grubu eşliğinde 45’lik plak olarak piyasaya çıktığında listeleri altüst eden şarkı büyük ilgi gördü. Zaten 1970’lerden beri “Devrimci” tavrıyla bilinen Cem Karaca bu şarkıyla bir patlama yapar.
Karaca, şarkısını yazmadan önce o tarihlerde arabesk şarkılarıyla liste başlarında dolaşan Orhan Gencebay’ın “Hor Görme Garibi” şarkısından ilham aldığını vurgular. Tamirci Çırağı’nın sözlerini ise yarım saatte yazdığını belirten Cem Karaca beste hakkında şunları söyler:
“Her şiir belli bir müziği de kendinde getirir. Nane şekerinden çıkan dörtlüklerde de böyledir bu, edebiyat ı cedide de… Şiirimi önce yüksek sesle okudum. Sonrasında böylesi bir aşk hikayesini anlatan müziğin kolaylıkla akılda kalması gerektiğini saptadım. Ötesinde her şey kendiliğinden geldi.”
Gencebay’ın 1971 yılında yayınlanan şarkısının sözlerinin bir kısmı şöyle:
Şarkılarında daima toplumsal konuların hikayesini tasvir ederek çok güzel mesajlar halinde dinleyicilere başarıyla aktaran Karaca’nın “Tamirci Çırağı” ise bu akımın başlangıcı oldu.
Şarkının teması; bir çırağın, çalıştığı tamirhaneye bir gün tamir için otomobilini getiren zengin bir genç kıza gönlünü kaptırıp aşık olması!.. İşte, çırağın gönlüne o anda bir ateşin düşmesiyle hikaye başlar..
***
Şarkının nasıl ortaya çıktığı sorulduğunda Karaca şu sözlerle yanıtlamıştı:
“Doğrusunu isterseniz bana bu esintiyi Orhan Gencebay getirdi. Dikkat ederseniz Gencebay şarkılarında belli bir “gariban” teması işler. İşte bundan hareket ettim. Ama benim için sadece gariban değil, garibanın gariban kalış nedenleri de önemli olan… Garibanın aşktaki mutsuzluğuydu…”
1975 yılında Dervişan Grubu eşliğinde 45’lik plak olarak piyasaya çıktığında listeleri altüst eden şarkı büyük ilgi gördü. Zaten 1970’lerden beri “Devrimci” tavrıyla bilinen Cem Karaca bu şarkıyla bir patlama yapar.
Karaca, şarkısını yazmadan önce o tarihlerde arabesk şarkılarıyla liste başlarında dolaşan Orhan Gencebay’ın “Hor Görme Garibi” şarkısından ilham aldığını vurgular. Tamirci Çırağı’nın sözlerini ise yarım saatte yazdığını belirten Cem Karaca beste hakkında şunları söyler:
“Her şiir belli bir müziği de kendinde getirir. Nane şekerinden çıkan dörtlüklerde de böyledir bu, edebiyat ı cedide de… Şiirimi önce yüksek sesle okudum. Sonrasında böylesi bir aşk hikayesini anlatan müziğin kolaylıkla akılda kalması gerektiğini saptadım. Ötesinde her şey kendiliğinden geldi.”
Gencebay’ın 1971 yılında yayınlanan şarkısının sözlerinin bir kısmı şöyle:
Hor Görme Garibi
Nerde boynu bükük bir garip görsen
Hor görme kim bilir ne derdi vardır
O garip hâlinde ne sırlar gizli
Onu bu hâllere bir koyan vardır
Belki benim gibi sevdiği vardır
Ümitsiz bir aşkın garibi oldum
Aradım hatayı kendimde buldum
Ne söylesem gönül dinlemez
Deli gibi seven yine ben oldum
***
Tamirci Çırağı, toplumsal sorunlara eğilen ilk şarkılarındandır. Bir işçi gencin hikayesini anlatan şarkının, o gencin garibanlığının üzerinden girerek, umutsuz bir aşkın hikayesi haline gelmiştir.
Aslında şarkıdan çok müzikal bir romandır, romanın müzikalleşmiş halidir de diyebiliriz. Baktığımızda baştan sona, bir hikayeyi olduğu gibi anlatan bir şarkıdır. Yani, işçi gencin çaresizliğini ve toplumdaki yerinin nerede olduğunu, diğer taraftan sınıf çatışmasını da başarıyla ortaya koyarken, bir garibandan bir işçi sınıfı kahramanı yaratarak büyük bir başarıya imza atar..
Ayrıca çok iyi bir yorum ustası olan Karaca gerçek bir hikayeden esinlendiğini söyler. Tamirci Çırağı plağının kapağındaki fotoğraf Mehmet Ali adlı bir çırağa aittir. O zamanki müzik magazin içerikli HEY Dergisi’nde fotoğrafları yer alan Mehmet Ali ile yapılan röportajda hikayesinin anlatılmasından ne kadar mutluluk duyduğunu belirtir.
“Tamirci Çırağı” kapak tasarımı olarak Cem Karaca’nın özel sayılabilecek plaklarından biridir. Genelde kendisini ve grubunu görmeye alıştığımız plak kapaklarından farklı olarak bu kapakta gerçek bir tamirhanede araba tamir eden bir genç bulunmaktadır. Bu genç Bakırköy sahil yolu üzerinde “Murat Tamirhanesi’nde çalışmakta olan Mehmet Ali isimli gerçek bir araba tamircisidir.
***
Cem Karaca, şarkıyı ilk olarak babası Mehmet Karaca ya dinletmiş…Babası yüzünü buruşturup “Beğenmedim” demiş, gerekçesini de şöyle açıklamış:
“Böyle bir şarkıcı bu tip ilişkilerden değil, tatlı aşktan, meyden, sazdan, sözden bahsetmelidir. Eğlendirmelidir. Zaten hergün binbir dertle üzülen toplum bir de şarkıyla üzülmemelidir….”
Ancak Cem Karaca, o devrimci işgüdüsü ile şiirini etkili bir müzikle bezeyerek “Tamirci Çırağı” şarkısını oluşturur. İşte bu şarkıyla zirve yaparak, daha bir çok toplumsal içerikli şarkılarla bir efsane haline gelir.
Asıl adı Muhtar Cem Karaca olan sanatçı; Apaşlar, Kardaşlar, Moğollar ve Dervişan grupları ile çalışarak güçlü bir rock kültürü yaratılmasının öncülerinden oldu.
Babası Azerbaycan asıllı Mehmet Karaca ve annesi Ermeni asıllı Toto Karaca (İrma Felegyan) olan Cem Karaca, sanatla iç içe büyüdü. Karaca'nın ses yeteneğini ise annesi Toto Karaca keşfetti.
Ne yazık ki usta müzisyen Cem Karaca’yı 8 Şubat 2004 günü 59 yaşında yitirdik..
***
Benim de zaman zaman sahnede yorumladığım, o unutulmaz efsane şarkının sözlerini birlikte hatırlayalım.
Hoşçakalın…
Tamirci Çırağı
Gönlüme bir ateş düştü yanar ha yanar yanar
Ümit gönlümün ekmeği umar ha umar umar
Elleri ak yumuk yumuk ojeli tırnakları
nerelere gizlesin şu avucun nasırları
Otomobili tamire geldi dün bizim tamirhaneye
Görür görmez vurularak başladım ben sevmeye
Ayağında uzun etek dalga dalga saçları
Ustam seslendi uzaktan “oğlum al takımları”
Bir romanda okumuştum buna benzer bir şeyi
Cildi parlak kağıt kaplı pahalı bir kitaptı
Ne olmuş nasıl olmuşsa aşık olmuştu genç kız
Yine böyle bir durumda tamirci çırağına
Ustama dedim ki bugün giymeyim tulumları
Arkası kuşlu aynamda taradım saçlarımı
Gelecekti bugün geri arabayı almaya
O romandaki hayali belki gerçek yapmaya
Durdu zaman durdu dünya girdi içeri kapıdan
Öylece bakakaldım gözümü ayırmadan
Arabanın kapısını açtım açtım girsin içeri
Kalktı hilal kaşları sordu “kim bu serseri”
Çekti gitti arabayla eksozuna boğuldum
Gözümde tomurcuk yaşlar ağır ağır doğruldum
Ustam geldi sırtıma vurdu; “unut” dedi “romanları”
“İşçisin sen işçi kal, giy dedi tulumları”