Aile Şirketlerinde Babalar, Anneler ve Evlatları

Aile şirketlerinin yönetim ve organizasyon süreçleri, o şirketin işleyişini ve kurumsal yapısını gösterir. Bir aile şirketinin yönetiminde evlatlarının olmasını tüm ebeveynler ister. Ancak aile üyelerinin ilk, orta ve üst düzey yönetici olma süreçleri, o şirketin kariyer planlama programı dahilinde yapılmazsa, sonradan sorunların oluşmasına sebep olur. Bu nedenle, şirket bünyesinde hem çalışanların hem de aile üyelerinin kısa, orta ve uzun vadede şirket öncesi ve şirket içi bir kariyer planlama çalışması yapılması gerekir. Buna sektör ve pozisyon bazlı kariyer planlama denir.
Aile şirketlerinde sektör ve pozisyon bazlı kariyer planlamaları, aile üyeleri özelinde de dikkatlice yapılmalıdır. Bu planlama için öncelikle:
1. Kişilik analizleri yapılmalı ve karakter eğitimi programı oluşturulmalıdır.
2. Bir ilgi alanları çalışması yapılmalı ve ilgi alanları çerçevesinde bir gelişim yol haritası çıkarılmalıdır.
3. Mesleki rehberlik ve kariyer planlama çalışması yapılmalı ve bu çerçevede bir eğitim planlama programı uygulanmalıdır.
4. Eğitim planlama çalışması, örgün ve yaygın eğitimlerle desteklenmelidir.
5. Bu çalışmanın sektörel ve firma özelinde karşılığı belirlenmelidir.
6. Kariyer ve eğitim yol haritası belirlenmiş evlatların, şirket içinde departman bazlı karşılıkları belirlenmelidir.
7. Departman bazlı çalışmaya yönetim ve organizasyon becerileri de eklenmelidir.
8. Sonrasında da şirkete adaptasyon ve oryantasyon süreci takip edilmelidir.
Yukarıdaki maddeler ışığında, evlatların ya da veliahtların yaklaşık 25 yıllık yaşam süreleri planlanmadığında, aile üyeleri firmalar için sorun teşkil etmektedirler. Organizasyonda nerede konumlanacakları belirsiz hale gelmektedir. Bir plan veya program dahilinde olmadığı için çocuklar arasında veya aileden şirket büyükleri ile evlatlar arasında sorunlar çıkmaktadır. Şirketteki çalışanlar ile evlatlar arasında tercih yapmak zorunda olan patronlar, yetkinlik bazlı tercih mi yapmalıyım yoksa aile bağlarını dikkate alan tercihler mi yapmalıyım ikileminde kalmaktadırlar.
Bu durumların yaşanmaması için, bir kariyer yol haritasını tüm evlatlar özelinde çıkarma zorunluluğu karşımıza çıkmaktadır. Şu an hangi yaş grubunda veliahtlar olursa olsun, bu çalışmalar için geç değildir. Geniş zamanlı programlar yapılabileceği gibi, daraltılmış, sıkıştırılmış veya birleştirilmiş programlar da yapılabilir.
Aile üyelerinin, özellikle büyüklerin, bir sonraki kuşakla eğitim farkları veya bakış açısı farkları oluşmaktadır. Bunun yanı sıra kişilik farklarından da kaynaklanan farklılıklar görülmektedir. Bunu iletişim kanallarını açık tutarak, bireylerin kendilerini ifade etmesine ortamlar oluşturarak ve danışmanlar eşliğinde çalışmalar yaparak çatışma olmadan bu süreçler enerji kaybetmeyecek şekilde yönetilmelidir.
Aile üyeleri veya kuşaklar arası bu problemleri yönetebilen firmalar, enerjilerini doğru noktalara aktarmaktadır. Eğer bu süreçler yönetilemezse, enerji, zaman ve para kaybı ortaya çıkmaktadır. Bunun yanı sıra aile içi küslükler, kavgalar ve ayrılıklar da yanına eklenmektedir. Bir anlamda aile yönetmek, aile şirketi yönetmek ve kuşakları bir arada yönetmek, ailenin de işyerinin de en önemli problemidir. Bu problemi başarıyla çözen şirketler, şirketlerinin ömrünü uzatmaktadır.
Aile büyükleri hem kendilerine hem de kendilerinden sonra gelen kuşaklara yatırım yapmaları, şirketlerin en önemli sürdürülebilirlik politikası olmalıdır. Kişisel bazlı yapılacak bu çalışmalar, sektör ve pozisyon bazlı veliaht kariyer planlaması olarak adlandırılır. Üç boyutlu yapılacak bu çalışmanın birinci boyutu kişilik ve karakter eğitimi, ikinci boyutu örgün ve yaygın pozisyon ve sektörel bazlı eğitim, üçüncüsü de yetkinlik ve görevlendirme bazlı yönetim ve organizasyon eğitimidir. Buna bir bütün olarak veliaht yönetici yetiştirme programı denir.
Bir program çerçevesinde bireysel, ailevi ve kurumsal analizlerini yaptırmış aile şirketlerinin bu çalışmalarla aile şirketlerinin devir süreçlerini yönetmeleri ve ömürlerini uzatmaları mümkündür. Aile içi sağlanacak huzur da bu işin en önemli katkısı olarak karşımıza çıkmaktadır. Huzurlu, mutlu ve planlaması yapılmış bir aile şirketi hem karlı bir iş hayatı hem de mutlu bir geniş aile hayatını sonuna kadar hak etmiş olacaktır. Her ailenin kendine özel bir akademisi olma dileğiyle mutlu ve başarılı bir iş ve aile hayatı dilerim.