İstihdamda garip istatistik çelişkisi

Türkiye’deki işsizlik oranları herkesin malumu… Oranlar itibariyle kimseyi ikna edemezken, insanları başvuru süresi kısaltarak hızla işsiz vasfından çıkaran yapısıyla, işsizi yok sayan bir anlayış sergileniyor.

Bu nedenle açıklanan işsizlik rakamları da kimse tarafından ikna edici bulunmuyor. Bu zaten açık. Fakat bugün size işin tam tersi yönünden bir istatistik çelişkisi paylaşacağım. Kurum aynı, oran farklı. İşsizliğe değil de, istihdam edilenlerin sektörlerine dikkat çekmek istiyorum.

Geçtiğimiz günlerde TÜİK, 2021 yılı sanayi ve hizmet istatistiklerini açıkladı. Buna göre faal olan girişimlerin yüzde 43,1’i hizmet sektöründe faaliyet gösteriyor. İşetmelerimizin yüzde 36,5’i ise ticaret sektöründe yer alıyor.

Bu açıklamada en ürkütücü veri ise imalat sanayiindeki girişimlerin yüzde 61,4’ünün düşük teknoloji faaliyetlerinde yer alması ve bu yapının da sanayi istihdamının yüzde 51,7’sini oluştururken, cironun da sadece yüzde 35,7’sini elde etmesi…

Böylesi bir fotoğraf Türkiye’nin dijitalleşmenin ve endüstriyel otomasyonun ön plana çıkmasının ardından başının ciddi oranda bela olduğunu gösterdiği açık. Ayrıca düşük teknoloji üretim yapısının hemen vazgeçilebilir özellikte olması da üzerinden uzun uzun düşünmeyi gerektiriyor.

Çok büyük bir sorun ve ülkenin ana gündeminin bu çarpık yapı olması gerektiğini düşünüyorum. Fakat bugün altını çizeceğim ve dikkat çekici olan bu değil. Bu girişimlerin istihdam dağılımlarına baktığımızda 2021 yılındaki istihdamın yüzde 37,4’ünün hizmet sektöründe olduğu belirtiliyor. Sanayi sektörünün istihdamdaki payı ise yüzde 28,9 olarak açıklandı.

Şayet bu veri tek başına okunursa istihdam dağılımı açısından da problemli bir yapı gözükmüyor. Daha kontrol edilebilir ve doğru yapılanmayla yönetilebilir bir tablo söz konusu. Lakin TÜİK’in Mart 2022’de açıkladığı 2021 işsizlik verisinin detaylarına baktığınızda ortaya bir çelişki çıkıyor.

Çünkü 2021 yılının kimsenin inanmadığı o işsizlik verisi açıklanırken, ortaya konulan datanın içinde istihdamın sektörlere göre dağılımı da veriliyor. Açıklanan bu istatistik ise bize istihdamda hizmetler sektörünün payının yüzde 55,3 olduğunu duyurdu. Hatta devamını da paylaşayım. Sanayinin payı da yüzde 21,3. Geriye kalan istihdam ise yüzde 17,2 tarımda, yüzde 6,2 pay ile de inşaatta.

Şimdi soru şu: Her iki veri de aynı dönemi kapsadığına, aynı kurum tarafından açıklandığına ve aynı ülkenin istihdam piyasası olduğuna göre hizmetler ve sanayi sektörlerinin istihdam sapmasının nedeni ne?

Altını çizmek için net hatırlatayım. Son açıklananda istihdamın yüzde 34,7’si hizmetlerde, bir öncekinde yüzde 55,3’ü. Son açıklananda istihdamın yüzde 28,9’u sanayide bir öncekinde yüzde 21,3’ü. Soru şu: Hangisi doğru? Ve en önemlisi bu büyük sapmaların, işsizliğin gizlenmesindeki payı nedir? Yanıt lütfen…

[email protected]