Fedakarlık

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, 1 Aralık 2023 tarihinde ilk toplantısı yapılacak asgari ücret öncesinde fedakarlık istedi. Hatta daha önce verilen yüzde 114 zam olduğunu vurgulayarak, bunun kamu bütçesine maliyetini ortaya koydu.

Öncelikle kamu maliyesine hangi maliyetinden bahsediyoruz? Çünkü yapılan her asgari ücret zammında işvereni o kadar yalnız bıraktınız ki, ağırlaşan şartlar nedeniyle bırakın yeni istihdamı, mevcut çalışanı işinde tutmak için ne yapacağını şaşırdı.

Elbette 500 TL’ye destek diye bir tanımlama koyacaksanız bilemem. Onu da kamuoyunun takdirine bırakıyorum. Ama bu haliyle sadece tahakkuk etse ve tahsilatı zorlaşsa da, bilançonun aktifine yarar sağladınız.

Kendisinin de bir işveren olduğundan söz eden kamu yönetimi varsa, onun da bir zahmet yükümlülüğünü üstlenecek. İşverene yükümlülük olan şey, söz konusu olan kamu ise nasıl maliyet haline geliyor anlayabilmiş değilim.

Dönersek çalışana... ne kadar zam verildiğinin hiç bir önemi yok. Çünkü insanların cebine koyduğunuz paranın değil, o parayla ne yapabildiğinin, yani satın alma gücünün önemi vardır. Bunu göz ardı ederek konuşamazsınız. Gerçi 7 bin 500 TL emekli aylığına Cumhuriyet tarihinin rekor maaşı diyen bir yaklaşımda bu da sürpriz olmaz.

Fakat yine de söz konusu olan fedakarlık tanımı ise ben net asgari ücretle ilgili Cevdet Yılmaz’a bazı hatırlatmalar yapmak isterim. Belki bu tabloda kimin kim için fedakarlık yaptığı ortaya çıkacaktır.

Ocak 2022 belirlenen net asgari ücret 4 bin 253 TL. Türk-İş verilerine göre: Bu maaşın insanların cebine girdiği Şubat 2022’deki açlık sınırı 4 bin 330 TL, yoksulluk sınırı da 14 bin 978 TL.

Ara zam yapıldı diyeceğiz şimdi. Temmuz 2022 belirlenen asgari net ücret 5 bin TL. Türk-İş verilerine göre: Bu maaşın insanların cebine girdiği Ağustos 2022’deki açlık sınırı 7 bin 002 TL, yoksulluk sınırı da 24 bin 221 TL.

Geldik yılbaşına... Ocak 2023 için belirlenen asgari ücret 8 bin 506 TL. Türk-İş verilerine göre: Bu maaşın insanların cebine girdiği Şubat 2023’deki açlık sınırı 9 bin 234 TL, yoksulluk sınırı da 31 bin 939 TL.

Elbette maaş yine yetmedi ve yılın yarısında yeni bir zam yapıldı. Temmuz 2023 itibariyle asgari ücret net 11 bin 402 TL oldu. Türk-İş verilerine göre: Bu maaşın insanların cebine girdiği Ağustos 2023’deki açlık sınırı 12 bin 198 TL, yoksulluk sınırı da 39 bin 733 TL.

Tüm bunlar olurken de işverene 500 TL destek vererek, işin içinden sıyrılan bir ekonomi yönetimi anlayışı. Daha garip olanı ise gerek Hazine ve Maliye Bakanı, gerekse de Merkez Bankası Başkanı enflasyonun maaş zamlarından ve talepten kaynaklandığını söylüyor.

Hangi ülkede? DİSK-AR verilerine göre asgari ücretin yoksulluk sınırının altında seyrettiği, asgari ücret ve bir tık üzerinde alanların çalışanların yüzde 65’inin raporlarla ortaya konulduğu ortamda. Üstelik AB ortalaması asgari ücretli çalışan ortalaması yüzde 4 iken.

Şimdi gerçek olmayan bir enflasyona bile bağlı kalmadan, hangi kriterlerle oluşturulduğu belli olmayan bir hedef enflasyon üzerinden zam yapmayı teklif edeceksiniz, ama bütçeyi dolaylı vergilere güvenerek üç katına çıkaracaksınız öyle mi?

Sorarım size şu tabloda fedakarlık yapan kim?

[email protected]