Faiz düşünce enflasyon düşüyor muymuş?

Bugün Merkez Bankası Para Politikası Kurulu faiz kararını açıklayacak. Peki ne karar verecek? Beklenti faizde herhangi bir değişikliğe gitmemesi yönünde. Ama mesele sizce bu mu?

Hayır; gündemdeki asıl konuşulması gereken tespit bu değil. Kimsenin faiz konusunda ne karar alınacağını umursamıyor olması burada önemli olan husus. Yani Merkez Bankası’ndan çıkacak kararla ilgili tahmin var; ama önemseyen yok.

Bunun bir kaç nedeni bulunuyor. Öncelikle uzun zamandır söylemleri, öngörüleri, beklentileri ve konuya ilişkin yaklaşımları nedeniyle ağırlığını yitirdi. Bunda arka arkaya görevden alınan MB Başkanları eyleminin de etkisi var.

Çünkü bazısı faizi yükselttiği, bazısı düşürdüğü için görevden alınıyorsa, görevden alınmış olmasının getirdiği etki bile bunun yanında önemsiz hale dönüşüyor. Zira bu tavır erkin ekonomiye yönelik bir politikasının olmadığını ya da büyük kafa karışıklıkları içinde savrulduğunu gösteriyor.

20 ayda dört Başkan değişince iş ciddiyetini de yitirdi. İlk 2 görevden alma birinde umut, diğerinde şok etkisi yarattı. Ama sonrasında herkeste doğru ya da yanlış şu kanaat oluştu: Merkez Bankası Başkanı’nın kim olduğu önemli değil; etki yaratamıyor.

Son Merkez Bankası Başkanı ile yapılanlara tekrar döneceğim. Ama toplantının kimsenin umurunda olmamasının bir başka nedeni daha var. Faiz ile enflasyon arasındaki makas açılmadı; uçurum oldu.  CDS’ler 720’lerin üzerine çıktı ve faiz silahı, söylem gücü de tamamen elde kaçtı.

Mesela diyelim ki karar değişse ve faiz arttırılsa kaç puan artış yapabileceksiniz? Açıklanan politika faizi yüzde 14, resmi açıklanan istatistiklerle enflasyon yüzde 70. Aradaki yüzde 56’yı bu saatten sonra kapatmanız mümkün olmadığı gibi, mantıklı da değil.

Düşürmesinin de çok anlamı yok; çünkü etkisi yok. Ayrıca açıklanan faiz oranı kamu bankaları nezdinde ve konut sektörü ile sınırlı uygulandığı için geçerliliği de yok. Aksine bütçe açığını görev zararı dolayısıyla patlatıyor.

İşte bu iki faktör nedeniyle herkes Merkez Bankası’nın faiz kararında sabit kalacağını düşünüyor. Zira şu an için ekonomide alınacak karar etkisiz eleman kıvamında. Lakin tüm bunların içinde verilmesi gereken bir hesap var.

Politika faizi diye konuşulan yüzde 14, aslında çekirdek enflasyon baz alınarak ve gerekçe gösterilerek yaratıldı. Yani gıda ve enerji fiyatlarındaki artış yok sayıldı. İlk faiz indirimi bu gerekçeyle yapıldı.

Sonra çekirdek enflasyon da faizin üzerinde kalmaya başladı. Aralık 2021 itibariyle çekirdek enflasyon neydi? Aralık 2021’de çekirdek enflasyon yıllık yüzde 17,62 açıklandı. Yüzde 69,9 enflasyon açıklanan Nisan ayında, yani sadece 4 ay sonra çekirdek enflasyon neydi? Yüzde 52,37…

Şimdi kimsenin konuşmadığı yan bu. Çekirdek enflasyon gerekçe gösterilerek düşürülen faiz, bugün çekirdek enflasyonun yüzde 38,3 altında kaldı. Madem faiz politikasında çekirdek enflasyonu baz alıyoruz; şu an en iyi ihtimalle faizin yüzde 53 olması gerekiyor. Normal enflasyonu da baz alsanız yüzde 72’lerde. Başka türlü mevduat toplayamazsınız.

Yapılmalı mı? Yapılamaz; çünkü iflaslar başta olmak üzere bambaşka etkileri olur. Ama bir şey tartışılmalı. Hani faiz düşünce enflasyon düşüyordu. Faizi düşürdük; enflasyon tanımlamasında hülle yaptık; hülle yaptığımız enflasyon bile resmi rakamlarla yüzde 52,37. Demek ki faiz düşünce enflasyon düşmüyormuş.

Sizce de bu tezi savunanların çıkıp bir açıklama yapması gerekmiyor mu?

[email protected]