Tarihini Bilmeyen Uluslar Yok Olmaya Mahkûmdur

Bir ülkenin tam bağımsız olmasının bir koşulu da ordusunun silah ve teçhizatını olabildiği kadar kendisinin imal etmesidir.
Atatürk’ün harp sanayimiz ve ordumuzla ilgili tespit ve direktifleri şunlardır: “Silahlanma ve teçhizat programımızın uygulanması başarıyla ilerliyor. Bunları yurt içinde üretme emelimiz gerçekleşme yolundadır. Savaş sanayii tesislerimizi daha çok geliştirmek ve genişletmek için alınan önlemlere devam edilmelidir. Sanayileşme çalışmalarımızda ordu ihtiyacı ayrıca göz önünde tutulmalıdır. Denizaltı gemilerini ülkemizde yapıyoruz artık.

Hava kuvvetlerimiz için yapılmış olan üç yıllık program, büyük milletimizin yakın ve bilinçli ilgisiyle şimdiden başarılmış sayılabilir. Bundan sonrası için bütün uçaklarımızın ve motorlarının ülkemizde yapılması ve hava harp sanayimizin de bu esasa göre geliştirilmesi gerekir. Hava kuvvetlerinin kazandığı önemi göz önünde tutarak, bu çalışmayı planlamak ve konuyu lâyık olduğu önemle milletin gözünde canlı tutmak lazımdır.”
**
Kayseri Uçak Fabrikası, Cumhuriyet Döneminde Türk havacılık tarihinde önemli bir yeri olan kurumdu. Maalesef Türk Havacılık Sanayinin bu önemli kuruluşu bu günlere kadar devam ettirilemedi.

Birinci Dünya Savaşı ve daha sonra Kurtuluş Savaşı süresince uçak sanayimizin bulunmayışı büyük sıkıntılara sebep olmuştur. Bu sıkıntılar kimi zaman öyle boyutlara ulaşmıştır ki, malzemesizlik ve bakımsızlıktan uçaklar onarılamaz hale gelinmiştir. Bu durumu bizzat yasayan büyük önder Atatürk, savunma ve harp sanayi konusundaki son teknolojiyi temsil eden havacılık sanayinin kurulması için Cumhuriyet'in ilanından sonra direktif vermiştir.

Çalışmaların sonucunda, Türk Tayyare Cemiyeti ile Alman uçak üreticisi Junkers Flugzeugwerke A.G. arasında 15 Ağustos 1925 tarihinde yapılan anlaşma gereğince, Türkiye'de uçak ve motorlarını imal etmek amacıyla Tayyare ve Motor Türk Anonim Şirketi (TOMTAS) kurulmuştur.

Hava Kuvvetlerinde bulunan Junkers uçaklarını geniş çaplı bakımlarını yapmak ve üretimini gerçekleştirmek amacıyla Kayseri'de bir fabrika kurulması kararlaştırılmıştır. Fabrika 6 Ekim 1926'da 170 personel ile şehirde modem tarzda ilk büyük sanayi tesisi olarak üretime geçmiştir.

1932 yılında Curtiss Hawk ve Fledgllng uçaklarının üretimine başlanmıştır. Toplam 33 adet Curtiss Hawk ve 8 adet Fledgling uçağı imal edilmiştir. 1935 yılında 3 ayrı tipte toplam 50 adet planör, Türkkuşu adına imal edilmiştir.

1937 yılından itibaren Gotha 145 uçaklarının üretimine başlanmış ve bu uçaklardan toplam 45 adet imal edilmiştir. Aynı PZL- 24A -24C uçaklarının imalatına başlanmıştır. Bu uçaklardan da toplanı 24 adet üretilmiştir. 1940 yılında ise İngiliz Philhips And Powis Aircraft Ltd. firmasıyla lisans anlaşması yapılarak Magister imalatına başlanmıştır. Bu uçaktan toplam 24 adet üretilmiştir. Yaklaşık 10 yıl içerisinde 5 farklı tipte toplam 134 uçak üretilmiştir.
**
Peki 1950 yılından itibaren ne oldu?
Tayyare Fabrikası'nın adı silindi, Hava ikmal Merkezi oldu!
O tarihten beri uçaklar yurt dışından ithal ediliyor.
Ülkemiz savunma bakımından emperyalist ülkelerin bağımlısı oldu.

Atatürk ilkelerinden yüz çevirmenin bir ağır bedeli de işte bu oldu.

CİHAN DURA