'KABOTAJ KANUNU' 92 YIL ÖNCE BUGÜN KABUL EDİLDİ

Bu ayrıcalıktan yalnızca yurttaşlarının yararlanması, milli ekonomiye önemli bir katkı sağlayacağından, devletler yabancı bandıralı gemilere kabotaj yasağı koyma yoluna gitmişlerdir.

Bazı uluslararası sözleşmelerde de kabotaj yasağı koyma yetkisine ilişkin hükümler yer alır.

Osmanlı Devleti’nin kapitülasyonlar çerçevesinde yabancı ülke gemilerine tanıdığı kabotaj ayrıcalığı, Lozan Barış Antlaşması’yla 1923 yılında kaldırıldı. 20 Nisan 1926 tarihinde de kabul edildi. Kabotaj Kanunu 1 Temmuz 1926′da yürürlüğe girdi.

Bu yasaya göre, akarsularda, göllerde, Marmara denizi ile boğazlarda, bütün kara sularda ve kara sular içinde kalan körfez, liman, koy ve benzeri yerlerde, makine, yelken ve kürekle hareket eden araçları bulundurma; bunlarla mal ve yolcu taşıma hakkı Türk yurttaşlarına verildi. Ayrıca; dalgıçlık, kılavuzluk, kaptanlık, çarkçılık, tayfalık ve benzeri mesleklerin Türk yurttaşlarınca yerine getirilebileceği belirtildi. Yabancı gemilerin yalnız Türk limanlarıyla yabancı ülkelerin limanları arasında insan ve yük taşıyabileceği kabul edildi.

KABOTAJ BAYRAMI
Deniz ticaretini teşvik amacıyla her yılın temmuz ayında kutlanan bayramdır.

Kabotaj, Osmanlı döneminde bulunan Kapitülasyonların iç pazarımıza olan zararlarının basit olarak denizcilik sektöründe bu zararlardan kurtulmuş olmamıza verdiğimiz isimdir. Kurtuluş savaşı sonrasında bağımsızlığın, kendi kendimize yettiğimizin diğer bir kanıtıdır.

Bilindiği gibi karasularımızda yabancı bayraklı gemiler ve personelin çalışmasını yasaklayan ve sadece Türk Bayraklı gemiler ve vatandaşlarının çalışmasına imkan veren, KABOTAJ KANUNU'nun yürürlüğe girişinin 92.yıldönümü. Söz konusu Kanun 19 Nisan 1926 da Türkiye Büyük Millet Meclisi nde kabul edilmiş ve 1 Temmuz 1926 da yürürlüğe girmiştir. Ulusal Kurtuluş ve Bağımsızlık Savaşı sonrasında Temmuz 1923'te imzalanan Lozan Anlaşması ile kapitülasyonların kaldırılması, bu anlaşmadan 3 yıl sonra yürürlüğe giren Kabotaj Kanunu'na zemin hazırlamıştır. Aradaki 3 yılın bir hazırlık evresi olmuştur.

Bu 3 yıl içinde Hükümet önce Seyri-i Sefain İdaresi'ni düzene soktu, arkasından satın alınan Mersin ve Antalya isimli gemilerle Mersin-İstanbul hattına seferler başlattı. 1926 yılında Anafarta ve Bandırma vapurlarını sefere koydu. Bu çalışmalar 1930 yılında Türk Gemi Kurtarma Ltd Şti. 1933 yılında Denizyolları İşletme İdaresi'nin açılması, 1938 yılında Denizbank'ın hizmete girmesi, limanlar yapılıp Türk gemi filosunun büyütülmesi, kabotaj ve uluslararası sularda deniz taşımacılığının geliştirilmesi ile sürdürüldü. 1970'lerde Akdeniz Türk koster (küçük tonajlı yük taşıma kapasiteli gemiler) gemi filolarının hakimiyetine girdi.

Üç tarafı denizlerle çevrili ülkemizde kısıtlı özel sektör kosterciliğinin dışında kabotaj hattında deniz taşımacılığımız giderek yok olmaktadır. Yurtdışından %90 oranında denizyolu ile gelen mallar ülkemiz içinde nerede ise tamamen karayolu ile dağıtılmaktadır.