694 sayılı KHK ile milletvekili dokunulmazlığı fiilen kalktı mı?

CHP Ankara Milletvekili Dr. Murat Emir, milletvekilleri hakkında soruşturma açılması ve yargılanmalarına ilişkin Ceza Muhakemesi Kanunu’nda, 694 sayılı kanun hükmünde kararname ile yapılan değişikliğin, Anayasa’nın 83’üncü maddesiyle çeliştiğini vurgulayarak, “AKP tarafından ‘hukuk devleti’ ilkesinin her gün ayaklar altına alındığı, Anayasa’nın sürekli ihlal edildiği göz önüne alındığında bu düzenlemeyle Meclis kararına ihtiyaç duyulmaksızın milletvekilinin soruşturulması ve yargılanmasının önünün açılmış olabileceğine dönük kaygı içerisindeyiz” dedi.

CHP’li Emir, TBMM Başkanı İsmail Kahraman’ın yanıtlaması istemiyle verdiği soru önergesinin gerekçesinde, 15 Temmuz 2016 tarihli darbe girişiminin, Türkiye Cumhuriyeti tarihinin en karanlık günlerinden biri ve hala birçok boyutu aydınlanmamış olduğunu dikkat çekerek, “Fetullahçı Terör Örgütü (FETÖ) üyesi kişiler tarafından gerçekleştirilen darbe girişiminin savuşturulmasının ardından Ülkemizin siyasi ve toplumsal hayatında ciddi dönüşümler yaşandı. 20 Temmuz 2016 tarihi itibariyle ilk olarak üç ay ilan edilen ve ikinci uzatmayla en fazla altı ay uygulanacağı ifade edilen OHAL, dört kez uzatılarak bir yılı aşmış durumda. Hükümet, bu süre boyunca çıkardığı kanun hükmünde kararnamelerle FETÖ ile mücadeleyi amaçladığını savunsa da ilgili ilgisiz birçok konuyu da Türkiye Büyük Millet Meclisi’ni devre dışı bırakarak hayata geçirdi” dedi. Kanun hükmünde kararnamelerin, Anayasa hükümlerini bile değiştirir noktaya ulaştığını vurgulayan Emir, soru önergesinin gerekçesinde şöyle dedi:

“25 Ağustos 2017 tarihinde çıkartılan 694 sayılı kanun hükmünde kararnamede, Anayasa’nın ‘Yasama dokunulmazlığı’nı düzenleyen 83’üncü maddesi işlevsiz kılındı. 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 161’nci maddesine eklenen,  ‘Seçimden önce veya sonra bir suç işlediği ileri sürülen milletvekili hakkında soruşturma ve kovuşturma yetkisi, Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı ve bu yer ağır ceza mahkemesine aittir. Soruşturmayı Cumhuriyet Başsavcısı veya görevlendireceği vekili bizzat yapar. Başsavcı veya vekili, suçun işlendiği yer Cumhuriyet savcısından soruşturmanın kısmen veya tamamen yapılmasını isteyebilir. Gecikmesinde sakınca bulunan hallerde suçun işlendiği yer Cumhuriyet savcısı zorunlu olan delilleri toplar ve gerekmesi halinde alınacak kararlar bakımından bulunduğu yer sulh ceza hakimliğinden talepte bulunur." şeklindeki hüküm, Anayasanın 83’ncü maddesine açıkça aykırılık taşımaktadır. Bilindiği Anayasamız 83’üncü maddesinde, ‘Seçimden önce veya sonra bir suç işlediği ileri sürülen bir milletvekili, Meclisin kararı olmadıkça tutulamaz, sorguya çekilemez, tutuklanamaz ve yargılanamaz.’” denilmektedir.

Dokunulmazlıklar fiilen kalkmış mı oldu?

            Murat Emir, şu soruları yöneltti:

            -1 Kasım 2015 Genel Seçimleri sonucunda milletvekili seçilenler, 25 Ağustos 2017 tarihinde yürürlüğe giren 694 sayılı kanun hükmündeki kararnamenin 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 161’nci maddesindeki değişiklikten nasıl etkilenecektir?

-Bu değişiklik, Anayasamızın 83’üncü maddesini işlevsiz hale getirmiş midir? Artık bir milletvekili hakkında, Meclis kararına ihtiyaç duyulmaksızın soruşturma başlatılıp, yürütülebilecek midir?

-694 sayılı kanun hükmünde kararnameyle Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı’nın yetkilendirilmiş olması, suçun işlenmiş olduğu yerdeki başsavcılıklara güvensizliğin ifadesi midir? Milletvekillerinin yargılanması bakımından sadece Ankara mahkemelerinin yetkilendirilmiş olması, hukuk devleti ve tabii hâkim ilkesiyle çelişmemekte midir?

‘Hukuk devleti’nin ayaklar altına alındığı bir dönemde bu düzenleme kaygı verici!

Murat Emir, soru önergesiyle ilgili yaptığı değerlendirmede ise “Söz konusu KHK’daki düzenleme, tartışmasız milletvekillerini susturmayı amaçlamaktadır. Bu düzenleme, bir milletvekilinin yargılanmasını Meclis kararının olmasına bağlayan Anayasamızın 83’üncü maddesiyle çelişmektedir. 694 sayılı KHK’da, ‘Meclis kararı gerekmeksizin denmediğine göre’ anlaşılması gereken milletvekili dokunulmazlığının devam etmesi olmalıdır ancak AKP tarafından ‘hukuk devleti’ ilkesinin her gün ayaklar altına alındığı, Anayasa’nın sürekli ihlal edildiği göz önüne alındığında bu düzenlemeyle Meclis kararına ihtiyaç duyulmaksızın milletvekilinin soruşturulması ve yargılanmasının önünün açılmış olabileceğine dönük kaygı içerisindeyiz. Dolayısıyla bu noktanın yetkili makamlar tarafından açıklığa kavuşturulmasında yarar görüyorum” dedi.​